جنبش سفیانی

بسم الله الرحمن الرحیم

جنبش سفیانی
سفیانی از شخصیتهاي بارز در نهضت حضرت مهدي (علیه السلام ) است . او دشمن سرسخت و رویاروي آن حضرت می باشد ،
هر چند که امام (علیه السلام ) در حقیقت با نیروهاي کافري که از سفیانی پشتیبانی می کنند ربروست ، چنانکه آشنا خواهید شد .
روایات تصریح کرده است که خروج سفیانی از وعده هاي حتمی خداوند است ، از امام زین العابدین (علیه السلام ) روایت شده
است که فرمود : ((امر قائم از سوي خداوند حتمی است و امر سفیانی نیز از جانب خداوند قطعی می باشد و قائم ظهور نمی کند
( مگر پس از آمدن سفیانی )) ( 114 ) روایات مربوط به سفیانی متواتر اجمالی است ( 115 ) و پاره اي از آنها متواتر لفظی است ( 116
و اینک ما شمه اي از چگونگی شخصیت و جنبش او را ذکر کرده سپس به ارائه اخبار آن بطور پیوسته ، آنطور که روایات نقل
کرده اند می پردازیم .
بیوگرافی سفیانی
بین دانشمندان اسلامی اتفاق نظر است که وجه تسمیه او به سفیانی به خاطر نسبت داشتن با ابوسفیان است ، چرا که وي از تبار
ابوسفیان بشمار می آید ، همانگونه که فرزند زن جگرخوار نیز می باشد به علت نسبت وي با جده اش هند زن ابوسفیان که در
جنگ احد وقتی حمزه سیدالشهداء به شهادت رسید هند کوشید تا جگر حمزه را از فرط کینه بدندان بکشد . از امیرمؤ منان علی
(علیه السلام ) نقل شده است که فرمود : ((فرزند هند جگرخوار از وادي یابس (دره خشک ) خروج می کند . او مردي است
چهارشانه و بدقیافه ، داراي سري بزرگ ، بر صورت او اثر آبله پیداست وقتی او را می بینی پنداري که یک چشم دارد ، نامش
عثمان و پدرش عیینه (عنبسه نسخه بدل ) او از فرزندان ابوسفیان است وارد سرزمین قرار و معین (با آرامش و آبی گوارا) می شود
و بر بالاي منبر آنجا قرار می گیرد . )) ( 117 ) میان شیعه معروف است که او از اولاد عنبسه پسر ابوسفیان است و شاید از این رو آن
را عیینه دانسته اند که کلمه عیینه در روایت با عنبسه اشتباه شده است . و در روایتی دیگر که شیخ طوسی آن را روایت کرده است
وي را از فرزندان عتبه پسر ابوسفیان یاد می کند . ( 118 ) و فرزندان ابوسفیان پنج نفرند : عتبه ، معاویه ، یزید ، عنبسه و حنظله . ولی
در یکی از نامه هاي امیرمؤ منان (علیه السلام ) به معاویه ، بطور صریح آمده است که سفیانی از فرزندان معاویه است . ((اي معاویه
، مردي از فرزندان تو ، بدخوي و ملعون و سبک مغز و ستمکار و واژگون دل و سختگیر و عصبانی است . خداوند رحمت و مهر را
از قلب او برده است دائی هاي او همچون سگ خون آشام اند . گوئیا من ، هم اینک او را می بینم اگر می خواستم او را نام می
بردم و توصیف می کردم که او پسري چند ساله است ، لشکري به سوي مدینه گسیل می دارد . آنها وارد مدینه می شوند و بیش از
اندازه دست به کشتار و فحشاء می زنند در این حال مردي پاك و پرهیزکار از آنها فرار می کند ، کسی که زمین را از عدل و داد
سرشار خواهد ساخت همانگونه که از ظلم و ستم لبریز شده است و من نام او را می دانم و می دانم که در آن روز چند سال دارد و
نشانه اش چیست . )) از امام باقر (علیه السلام ) نقل شده است که فرمود : ((او از فرزندان خالد پسر یزید پسر ابوسفیان است ))
119 ) و ممکن است جدش عنبسه یا عتبه یا عیینه یا یزید از نسل معاویه پسر ابوسفیان باشد که در این صورت اشتباه ، برطرف می )
شود . و مشهور نزد علماي سنت این است که نام وي عبدالله است و در نسخه خطی ابن حماد ص 74 نامش عبدالله پسر یزید است و
نیز در روایتی از منابع ما نام او عبدالله آمده است ( 120 ) ولی همچنانکه گفتیم ، مشهور این است که نام او عثمان است .
پلیدي و سرکشی سفیانی
راویان حدیث ، در نفاق و بدسرشتی و دشمنی او با خدا و پیامبرش صلی الله علیه و آله وسلم و حضرت مهدي (علیه السلام ) اتفاق
نظر دارند و روایاتی که شیعه و سنی درباره شخصیت و کردار او نقل کرده اند یکسان یا تقریبا نزدیک بهم است ، چنانکه از این
قبیل روایت شده است که گفت : ((سفیانی بدترین فرمانرواست ، دانشمندان و اهل فضل را می کشد و نابود می سازد و از آنها
براي رسیدن به مقاصد خود یاري می خواهد هرکس سر باز زند او را به قتل می رساند . )) ( 121 ) و در جائی دیگر از ارطاة نقل
شده است که گفت : ((سفیانی در مدت شش ماه کسانی را که نافرمانی وي کنند می کشد و با اره آنها را سر می برد و در دیگها
می پزد . )) ( 122 ) و از ابن عباس روایت شده است که گفت : ((سفیانی خروج می کند و دست به کشتار می زند حتی شکم زنان
را می درد و اطفال را در دیگهاي بزرگ می جوشاند . )) ( 123 ) از امام باقر (علیه السلام ) روایت شد است که فرمود : ((اگر
سفیانی را مشاهده کنی ، در واقع پلیدترین مردم را دیده اي . وي داراي رنگی بور و سرخ و کبود است ، هرگز سر به بندگی خدا
( فرو نیاورده مکه و مدینه را ندیده است می گوید : پروردگارا انتقام من با آتش است . )) ( 124
فرهنگ و گرایش سیاسی سفیانی
روایات ، نشانگر این معناست که سفیانی فرهنگ و آموزش غربی دارد و چه بسا در همانجا نشو و نما کرده باشد . در کتاب غیبت
طوسی از بشر بن غالب بصورت مرسل روایت شده است که گفت : ((سفیانی در حالیکه رهبري گروهی را بعهده دارد مانند
شخص نصرانی صلیب برگردن دارد و از سرزمین رومیان روي می آورد . )) ( 125 ) در روایت کلمه منتصر آمده اما در اصل باید
((متنصر)) باشد ، چنانکه در بحار ج 52 ص 217 آمده است ، یعنی ، مسلمان مسیحی شده . و جمله ((از سرزمین رومیان می آید))
یعنی کسی که از سرزمین روم (غرب ) به شام می آید و آنگاه دست به جنبش و قیام می زند . و نیز نشانگر این است که او رهبري
سیاسی غربی ها و یهودیان را بر عهده دارد و با حضرت مهدي (علیه السلام ) که دشمن روم یعنی غربیهاست به نبرد می پردازد و با
ترکان یا هواداران ترکها که بنظر ما روسها هستند وارد جنگ می شود . و سفیانی پایتخت خود را در حوادث زمان ظهور و در
پیشاپیش لشکرکشی حضرت مهدي (علیه السلام ) از دمشق به رمله فلسطین منتقل می سازد همانجائی که طبق روایت ، شورشیان
رومی در آنجا فرود می آیند . بلکه به طوریکه پیداست ، بعنوان خط مقدم دفاعی بنفع یهودیان و رومی ها وارد پیکار با حضرت
مهدي (علیه السلام ) می شود و روایات ، بطوریکه خواهید دانست درباره شکست او که به شکست یهودیان منتهی خواهد شد
سخن می گوید . همچنین دلیل دیگر برگرایش وي به غربی ها این است که پس از شکست و کشته شدن او باقیمانده نیروهایش به
سوي غرب می گریزند ، آنگاه یاران امام مهدي (علیه السلام ) آنها را بازگردانده و بقتل می رسانند . از ابن خلیل ازدي ، روایت
شده است که گفت : از ابوجعفر (امام باقر) (علیه السلام ) شنیدم که درباره این آیه شریفه ((وقتی آنان خشم و عذاب ما را احساس
کنند از آن دیار می گریزند فرار نکنید و باز گردید به سوي آنچه اسراف می کردید و خانه هایتان . شاید از شما سئوال شود . ))
فرمود : ((وقتی قائم قیام کند و سپاهی بسوي بنی امیه به شام گسیل دارد آنان به سوي روم (غرب ) بگریزند رومیان به آنها گویند
ما شما را در سرزمین خود راه ندهیم مگر اینکه به آئین مسیحیت درآئید ، آنگاه صلیب به گردن خود آویزند و رومیان آنان را به
سرزمین خود راه دهند وقتی یاران قائم (علیه السلام ) به قصد نبرد با رومیان ، رویاروي آنان فرود آیند ، رومیان از آنها درخواست
امان و صلح کنند اما یاران قائم می گویند : امان نمی دهیم تا آنکه افرادي را که از ما نزد شماست به ما برگردانید سپس رومیان
آنها را به یاران قائم (علیه السلام ) باز می گردانند و این است معنی فرموده خداوند : ((فرار نکنید و بازگردید به سوي آنچه اسراف
می کردید و خانه هایتان شاید مورد سئوال واقع شوید)) سپس فرمود : او از آنها درباره گنجها سئوال می کند . در حالیکه او بهتر از
هر کس از آنها آگاه است آنها می گویند واي برما که سخت ستمکار بودیم پیوسته این گفتار : حسرت آمیز برزبانشان بود تا آن
که ما همه را طعمه شمشیر مرگ و هلاکت ساختیم . )) ( 126 ) و معنی این جمله که ((هنگامیکه یاران قائم رویاروي آنان قرار می
گیرند ، آنها امان می طلبند)) این است که یاران حضرت ، انبوه نیروهاي خود را در مقابل رومیان گسیل داشته و آنان را تهدید می
کنند و مراد از بنی امیه در این روایت یاران سفیانی است که در دیگر روایات نیز بدان تصریح شده است . بنظر می رسد که آنها
مشاوران و فرماندهان سپاه اویند که داراي موقعیت سیاسی عمده اي می باشند از این رو ماجراي آنان تا بدانجا کشیده می شود که
، حضرت مهدي (علیه السلام ) و یارانش رومیان را ، در صورت تسلیم نکردن این افراد ، تهدید به کارزار می نمایند .
تلاش سفیانی براي مذهبی جلوه دادن جنبش خود
با توجه به گسترش آئین اسلام و عظمت یافتن آن تا ظهور حضرت مهدي (علیه السلام ) و با توجه به اینکه جنبش سفیانی در برابر
یاوران درفش هاي سیاه و گسترش اسلام ، در حقیقت یک طرح غربی یهودي است ، پژوهشگري که روایات مربوط به سفیانی را
بررسی نماید ، دلیلها و نشانه هاي تلاش وي را براین معنی می یابد از جمله آن خبرها عبارتی است که در نسخه خطی ابن حماد
ص 75 آمده است که ((سفیانی در : اثر عبادت بسیار زردرنگ بنظر می رسد)) از این عبارت چنین برمی آید که او خود را به ظاهر
متدین نشان می دهد و البته این حالت طبق روایت دیگري تنها در آغاز امر او دیده می شود . گاهی به جمع بین حالت تدین و
نصرانی بودن او در حالیکه صلیب به گردن دارد و از سرزمین غرب می آید ، اشکال می شود ، ولی ما آنچه را که از حالتهاي
سیاستمداران مزدور غرب سراغ داریم اشکال را برطرف می سازد ، حتی برخی از آنها به گونه اي با مسیحیان زندگی می کنند که
نمی توان بین آنها فرق گذارد ، آنچنان به آنان نزدیک می گردند که صلیب زرین به ساعت و یا به گردن خود می آویزند و به
هنگام انجام مراسم در کلیساهاي آنها حضور می یابند . . تا آینکه او را به جهت تظاهر به نماز و دیانت ، فرمانرواي مسلمانان
گردانند تا مسلمانان را با این ترفند که وي از خود آنهاست فریب دهد ، بلکه عبارت روایت قبل که ((اهل فضل و دانش را می
( کشد و نابود می سازد و براي نیل به مقاصد خود ، از آنها یاري می خواهد و هر کس سر باز زند او را به قتل می رساند)) ( 127
حاکی از این است که وي به شدت خواستار این است که به جنبش و حکومت خود رنگ اسلامی و شرعی بدهد . از این رو علماء
را بر آن امر وارد می سازد و شاید کلمه ((آنان را نابود می سازد)) بجاي کلمه ((آنان را می آزماید)) اشتباه ذکر شده باشد .